با گذشت زمان و دگرگوني و پيشرفت علم، دانشمندان در پي آن هستند تا از جهان و آنچه در آن مي‌گذرد تفسيري مادي و علمي به دست دهند. در اين خصوص نيز مي‌گويند: چرا انسان دروغ مي‌گويد و خطا مي‌کند؟ آيا در مغز انسان جاي مشخصي وجود دارد که مسؤول دروغ باشد؟ هنگام دروغ گفتن در مغز انسان چه اتفاقاتي رخ مي‌دهد؟ آيا انسان براي دروغ گفتن انرژي مصرف مي‌کند؟

از طرف ديگر در مورد راستگويي چه؟ آيا عمليات مغز در هنگام دروغ گفتن و هنگام گفتن حقيقت متفاوت است؟ اينها سؤالاتي است که ذهن دانشمندان را در سالياني نه چندان دور به خود مشغول کرده است.

دانشمندان براي پاسخگويي به اين سؤالات به صورت گسترده دست به کار شدند و در اين فعاليت از ابزارهاي موثّق و جديدي استفاده کرده‌اند.

آزمايش جديد در مورد دروغگويي

در سال 2003 تعدادي از دانشمندان دست به آزمايش عجيبي براي فهميدن برخي از اسرار دروغ زدند. در اين آزمايش از دستگاه جديدي براي کشف دروغ استفاده شد. جاي سؤال است که آيا اين دستگاه، از آن جا که در پي کشف مرکز دروغ در جسم انسان است، در مورد مجرمان حرفه‌اي نيز کاربرد دارد؟

دانشمندان پي بردند که وقتي انسان دروغ مي‌گويد فعاليت بخشي از مغز افزايش مي‌يابد. اين قسمت، که با روش "عکسبرداري با امواج مغناطيسي"(1) تصاويري از آن تهيه شد، قسمت جلو و بالاي سر را نشان مي‌دهد.(2) پس دانشمندان کشف کردند که قسمت قدامي (پيشاني) مغز مسؤول دروغ گفتن است اين قسمت از بدن در زبان عربي "ناصية"(3) ناميده مي‌شود. يعني بالا و جلو سر يعني همان جايي که مسؤول دروغ گفتن در مغز است.

 عکس‌هاي جديد نشان مي‌دهند که فعاليت قسمت بالا و جلوي مغز (پيشاني) در هنگام دروغ گفتن بسيار افزايش مي‌يابد.

آقاي "اسکات فارو"(4) يکي از دانشمنداني که اين آزمايشات را انجام داده است مي‌گويد: وقتي انسان حقيقت را بيان مي‌کند ناحيه قدامي مغز فعاليت مي‌کند و مي‌توان نتيجه گرفت که اين قسمت مسؤول دروغگويي و راستگويي انسان است.

دروغ گفتن انرژي زيادي مي‌خواهد!!!

آزمايشات جديد در مورد مغز که با امواج مغناطيسي انجام شده است، ثابت کرد که مغز انسان در هنگام دروغ گفتن انرژي زيادي مصرف مي‌کند؛ بيشتر از زماني که انسان حقيقت را بيان مي‌کند و اين ثابت مي‌کند که راستگويي و گفتن حقيقت باعث افزايش قدرت، انرژي و ميزان کارآيي مغز مي‌شود.

امروزه دانشمندان به حقيقت جديدي دست يافته‌اند و آن اين که، مغز انسان بر اساس صداقت و راستي تصميم مي‌گيرد و اين سيستم حقيقتگويي است که براي مغز طراحي شده است.

مجرمان حرفه‌اي به راحتي مي‌توانند دروغ بگويند و دستگاه‌هاي دروغ‌سنج نيز قادر به کشف دروغ‌هاي آنان نيست. به همين دليل دانشمندان تلاش دارند به طور مستقيم به بخشي از مغز که مسؤول دروغ گفتن است، دست يابند. براي اين کار آنان از دستگاه، "عکسبرداري به وسيله امواج مغناطيسي"(5)کمک گرفتند. آنها اظهار مي‌دارند که نتايج به دست آمده از اطلاعات اين دستگاه بسيار دقيق است به طوري که فرد هر قدر هم در دروغ گفتن زبردست و ماهر باشد نمي‌تواند بر قسمت پيشاني مغز تسلط يافته، آن را تحت کنترل خود در آورد. اين قسمت در حال دروغ گفتن فعاليت زيادي کرده و انرژي فراوان مصرف مي‌کند.(6)

با وجود اين که بخش‌هاي مختلف مغز در حال فعاليت هستند اما دانشمندان(7) معتقدند که آن بخش از مغز که در هنگام دروغ گفتن بيشترين فعاليت را دارد و بيشترين انرژي را مصرف مي‌کند، مسؤول دروغگويي انسان است. با توجه به تصاوير موجود از مغز انسان در حال دروغ گفتن، کاملاً آشکار است قسمتي که بيشترين فعاليت را در هنگام دروغ گفتن دارد همان قسمت قدامي و پيشاني مغز است.

مرکز گناه و اشتباه

در آزمايش جديدي دانشمندان در مورد منبع گناه در مغز انسان تحقيق کردند. آنها با عکسبرداري از مغز فردي که در حال انجام گناه بود به اين نتيجه رسيدند که در مغز انسان بخشي قرار دارد که مسؤول انجام گناه است. اين بخش از مغز کجاست و چه نام دارد؟

در اين آزمايش دانشمندان متوجه شدند که قسمت جلوي مغز و به خصوص قسمتي به نام RACC، که به زبان عربي "ناصيه" ناميده مي‌شود، در هنگام اشتباه و گناه فعاليت زيادي از خود نشان مي‌دهد به طوري که هر چه اين گناه و اشتباه بيشتر و بزرگ‌تر باشد فعاليت اين قسمت بيشتر است و انرژي بيشتري مصرف مي‌کند.

در تکنولوژي جديد براي عکسبرداري از مغز از امواج مغناطيسي استفاده مي‌شود اين امواج با توجه به حرکت خون و سرعت گردش خون در مناطق مختلف مغز ميزان فعاليت اين مناطق را نشان مي‌دهد. روشن است که مناطقي که گردش خون در آنها بيشتر است فعاليت بيشتري مي‌کنند.(8)

در آزمايش جديد بر روي مغز، فعاليت ناحيه پيشاني يا همان ناصية در هنگام ارتکاب انسان به گناه مشخص شد. با توجه به تصاوير متعدد از مغز مي‌توان نتيجه گرفت که هر چه اشتباه و گناه فرد بيشتر و بزرگتر باشد ميزان فعاليت اين بخش از مغز بيشتر است.

قسمت پيشاني مغز(9) از قسمت‌هاي مهمي است که عمل ارشاد و راهنمايي انسان را در اتخاذ تصميمات درست و غلط، و نيز برنامه‌ريزي و نقشه کشيدن براي انجام کارها چه خوب و چه بد، را انجام مي‌دهد.

مرکز رهبري، کنترل، عمل و راهنمايي

آزمايشات جديد نشان مي‌دهد که فعاليت قسمت قدامي (پيشاني) مغز در هنگام کنترل احساسات و عواطف و در هنگام اتخاذ تصميمات مهم، بيشتر مي‌شود. از اينجا بود که دانشمندان به اين نتيجه رسيدند که قسمت پيشاني مسؤول کنترل و هدايت در انسان است. افزون بر اين بخش از مغز مسؤول برنامه‌ريزي، حل مشکلات و ارائه افکار جديد و خلاّقانه است.

با توجه به تحقيقات و آزمايشات متعدد آشکار مي‌شود که قسمت پيشاني مغز مسؤوليت رفتار و تصميم‌گيري را بر عهده دارد. و از تصاوير تهيه شده به وسيله امواج مغناطيسي آشکار است که قسمت پپيشاني مغز به خصوص جلو و بالاترين قسمت سر، در هنگام عمل و عکس العمل، حمله، شکست و ديگر رفتارها، بيشترين فعاليت را دارد.(10)

تا آنجا که اين قسمت از مغز نقش اساسي در برداشت ما از مکان و فضا بر عهده دارد. همچنين مهمترين تغييرات در انساني که دچار آسيب ديدگي بخش پيشاني مي‌شود، از دست دادن قدرت هدايت، آگاهي و کنترل، و به طور کلي تزلزل در رفتار است.(11)

 قسمت پيشاني مغز که نزديک‌ترين بخش به "ناصيه" است ويژگي‌هاي مهم و منحصر به فردي دارد، اين قسمت كه با بخش‌هاي حساسي از مغز در ارتباط است، نقش اساسي در برنامه‌ريزي و تنظيم برنامه‌ها را بر عهده دارد، نيز بسياري از کارهاي روزانه‌مان را، از جمله: تصميم‌گيري براي انجام کار، برخورد و تطبيق با اشياء جديد، حل مسائل و مشکلات، جلوگيري از گمراهي و اشتباه و کنترل در انجام کارها، عمل در سطوح بالاي شناختي همچون ادراک، انجام کارهاي مهم و حياتي، تعهد و الزام در رسيدن به موفقيت و ... را انجام مي‌دهد. در حقيقت قسمت پيشاني در مغز انسان به منزله يک "مشاور" است.(12)

قران اولين کتابي است که در مورد اهميت بخش پيشاني مغر سخن مي‌گويد.قرآن در مورد اين بخش از مغز چه بيان کرده است؟ آن هم در زماني که هيچ کس در عالم، جز خداي قادر و متعال در مورد اين بخش از مغز و اهميت و کارآيي آن در اعمالي همچون دروغ گفتن، گناه کردن، هدايت و رهبري کردن، هيچ گونه آگاهي نداشته است؟

"ناصيه" در جلو و بالاترين قسمت پيشاني واقع شده است و مهمترين بخش در انسان و حيوان است. خداي متعال مي‌فرمايد: «مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا » (هود/56)؛ "جنبنده‌اي نيست مگر اين که خدا موي پيشاني او را مي‌گيرد."

دروغگويي

خداي متعال در مورد ابوجهل مي‌فرمايد:

«أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى * عَبْدًا إِذَا صَلَّى * أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَى * أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى * أَرَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى * أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللهَ يَرَى * كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعَنْ بِالنَّاصِيَةِ * نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ * فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ * سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ * كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ» (العلق:9-19)؛‌ به من خبر ده آيا كسي كه نهي مي‏كرد * بنده‏اي را به هنگامي كه نماز مي‏بينم (آيا مستحق عذاب الهي نيست)؟! * به من خبر ده اگر اين بنده به راه هدايت باشد. * يا مردم را به تقوا فرمان دهد (آيا نهي كردن او سزاوارتر است)؟! * به من خبر ده اگر (اين طغيانشان حق را انكار كند و به آن پشت نمايد (آيا مستحق مجازات الهي نيست)؟! * آيا او ندانست كه خداوند (همه اعمالش را) مي‌بيند. * چنان نيست كه او خيال مي‏كرد! اگر دست از كار خود برندارد، ناصيه‏اش (موي پيشاپيش را به سرعت  گرفته * ناصيه دروغگوي خطاكار را! * پس حتماً (همراه و همنشين) مجلس را صدا مي‌زند (تا ياريش كند)! * ما هم به زودي ماموران دوزخ را صدا مي‏زنيم، (تا او را به دوزخ افكنند)! * چنان نيست (كه آن طغيان) مي‏نگرد! هرگز او را اطاعت مكن، و سجده‏ كن و (به خدا) تقرب جوي.

در ترجمه کلمه ناصية آمده است: محل رويش موي در جلو سر، موي قسمت جلو و بالاي سر، نصاه: موي پيشاني او را گرفت، وإبِلٌ ناصية: شتر در چراگاه بالا رفت، المنتصى: بلندترين سرزمين ها، نواصي الناس: اشراف و بالا نشين ها.(13)

ملاحظه مي‌کنيم که اعراب در زمان نزول قرآن از "ناصية" معناي بالاترين و جلوي سر و يا هر چيز ديگري را برداشت مي‌کردند، و وقتي در مورد انسان به کار مي‌رفت منظور همان پيشاني و قسمت جلو و بالاي سر بود.

پيشاني سر يعني همان ناصيه، قسمتي است که هنگام دروغ گفتن فعاليت بيشتري انجام مي‌دهد. و قران اولين کتاب و منبعي است که در مورد اين قسمت از مغز، ارتباط آن با دروغ گفتن و اطلاق صفت دروغگو به آن (ناصية كاذبة)، سخن گفته است. به همين دليل قران داراي سبقت علمي نسبت به جديدترين علوم زمان است.

گناه و اشتباه

در مورد گناه و اشتباه چه مي‌گويد؟ دانشمندان پي بردند که قسمت جلوي مغز يا همان ناصية، مسؤول گرفتن تصميمات اشتباه است. قران نيز اين قسمت را تحت عنوان خطاکار خطاب مي‌کند؛ (نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ) و پيوند دقيقي بين ناصية (پيشاني) و اشتباه و گناه برقرار مي‌کند، همان چيزي که دانشمندان امروزه به آن پي برده‌اند.

صداقت

دانشمندان به اين نتيجه رسيدند که راستگويي و گفتن حقيقت هيچ فشار و تکلفي بر مغز وارد نمي‌کند، اما دروغ گفتن انرژي بسيار زيادي از مغز را مصرف مي‌کند، در اين جاست که به يکي از فوايد صداقت پي مي‌بريم، خداي متعال انسان را به صداقت امر فرموده و واضح مي‌گردد که در آنچه که خداي متعال به انسان امر مي‌فرمايد حتماً و بدون شک، فايده‌اي است. خداوند مي‌فرمايد:

«فَلَوْ صَدَقُوا اللهَ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ»(محمد:21)؛ "اگر آنان خدا را تصديق کنند (به خدا و قدرت و وحدانيت او اعتراف کنند) برايشان بهتر است."

حال در مورد انساني که خداي متعال، راه هدايت و ايمان را به او نشان داده و اين چنين نشانه‌اي بزرگ از قدرت و علم عظيمش را به آن انسان عرضه کرده است، چه بايد گفت؟ در مورد انساني كه همچنان چشم بر اين حقايق بسته، چه مي‌توان گفت؟

همچنان که ديديم دانشمندان دريافتند که مغز انسان کارها را بر اساس صداقت و درستي انجام مي‌دهد، يعني اين که بنيان مغز و اساس آن بر صداقت و درستي بنا شده است و مغز انسان از زمان تولد او متمايل به حقيقت است و اين دروغگويي است که با مخالفت ورزيدن با اساس و فطرت مغز، فشار بسيار زيادي بر آن تحميل مي‌کند.

رسول خدا صلى الله عليه و آله در اين زمينه مي‌فرمايد: «كلُّ مولود يُولَدُ على الفِطْرَة»؛‌ "هر آنچه که متولد مي‌شود بر اساس فطرت و بنيان متولد مي‌گردد." خداي متعال مي‌فرمايد:

«فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ»(روم:30) ؛ "پس روي خود را متوجه آيين خالص پروردگار كن! اين فطرتي است كه خداوند، انسان‌ها را بر آن آفريده؛ هيچ دگرگوني در آفرينش الهي نيست، اين است آيين استوار، ولي اكثر مردم نمي‏دانند."

پس خداوند انسان را از بدو تولدش بر بنياد حقيقت و صداقت آفريده است و اين نکته ايست که علم امروز آن را کشف کرده است.

 

ارشاد و راهنمايي

خداي متعال از زبان حضرت هود عليه السلام، بعد از اين که قومش او را تکذيب کردند، مي‌فرمايد:

«إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللهِ رَبِّي وَ رَبِّكُمْ مَا مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آَخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رَبِّي عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ»(هود:56) ؛‌ "من تنها بر الله توکل کردم، او پروردگار من و پروردگار شماست، و هيچ جنبنده‌اي نيست مگر اين که خدا موي پيشاني او را مي‌گيرد، قطعاً پروردگار من بر صراط مستقيم است."

پس خداي متعال در يوم الحساب ناصية (پيشاني) تمامي مخلوقات را گرفته و مؤاخذه خواهد کرد و آنگونه که بخواهد با آنها برخورد خواهد کرد. خداوند اين قسمت را برگزيده چرا که اين قسمت مسؤول هدايت، رفتار و رهبري در انسان است و به همين دليل است که مي‌گوييم قرآن اولين کتابي است که در مورد تأثير و وظيفه اين بخش در رفتار و هدايت انسان، سخن مي‌گويد.

همانگونه که ديديم ناصية (پيشاني) در تصميم‌گيري درست نقش دارد، و بالطبع وجود انرژي زياد و سلامتي و صحت اين قسمت از مغز باعث مي‌شود که دقت و تشخيص انسان در تصميم‌گيري افزايش يابد، و به دنبال آن باعث مي‌شود که انسان راه درست و صحيح را بهتر تشخيص دهد، اين ارتباط ناصيه و تشخيص راه درست همان نکته بسيار ظريفي است که قران در آيه بيان کرده است: «مَا مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آَخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رَبِّي عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» اين ارتباط را قرآن به صورت کاملاً متقن و دقيق بيان کرده است و علم قرن 21 نيز توانسته اين ارتباط را کشف کند.

در اينجا دعا نبي اکرم (صلى الله عليه و آله) را يادآوري مي‌کنيم آنجا که مي‌فرمايد: (ناصيتي بيدك)؛‌"موي پيشاني‌ام به دست توست." در اين درخواست نبي اکرم به سوي خدا تسليم بي چون و چراي آن حضرت در مقابل ذات اقدس و نيز قدرت و حکمت آن ذات بر فرستاده‌اش کاملاً مشهود است تا باشد که در آن روز چه بر ما و بر رسولش مقدر گرداند. حال جاي اين سؤال باقي است که آيا حضرت محمد (صلى الله عليه و آله) از اهميت ناصية (پيشاني) در انسان و نقش آن در تصميم‌گيري، هدايت انسان، حل مشکلات و کنترل رفتار در انسان آگاه بوده است که فرموده (ناصيتي بيدك)؟