سلول

همانطور كه راحت نشسته و اين سطور را مطالعه مي كنيد ، چرخشي از فعاليت ها در بدن شما بوقوع مي پيوندد . هر ثانيه ، بدون اينكه توجه داشته باشيم ، ميليونها سلول جديد در برنامه مداوم نوسازي، در بدن ما توليد مي شود. 

بدن ما تقریبا از ۲۰ تا ۳۰ تریلیون سلول تشکیل شده است. اگر تمامی این سلول ها را پشت سر هم ردیف کنیم روبانی به بلندی ۱۵ هزار کیلومتر خواهیم داشت. در بدن ما در حدود ۲۵۰ نوع سلول متفاوت از سلول های خونی، سلول های پوستی، ماهیچه ای یا قلبی، سلول های عصبی، فیبروبلاستی و ... وجود دارد. هر روز میلیاردها سلول در بدن ما می میرند و جای آنها را سلول های دیگر می گیرد. در هر ثانیه، ۲۰ میلیون سلول به دو سلول دیگر تقسیم می شود.

با توجه به اينكه سلولها بمنزله « آجر» در ساختمان همه جانداران هستند ، مي توانند موجب تغيير شكل دادن و دگرگوني شيميائي گردند ، دائما ويتامين هاي مختلف توليد كنند ، هورمون و پروتئين بسازند . سلولها شاهكار شگفت انگيزي بنام « مهندسي بيولوژيكي » را اجرا مي نمايند . نمونه بارز آن بارور شدن تخمك انسان است . به محض بارور شدن اين يگانه سلول دقيقاً نوع انساني كه بايد بوجود آيد ، از تار مو گرفته تا رنگ چشمها را تعيين ميكند .

سلولهاي بدن ما بيشتر شبيه جمعيت يك سياره است . گرچه تعداد آنها از ميليارد ها تجاوز مي كند ، معهذا فعاليت كاملاً همآهنگ با هم دارند هر عضو اين جامعه پيچيده سهم خود را براي رفاه ديگران ادا ميكند . امروزه در مورد اين كوچكترين ذره زندگي در خيلي از آزمايشگاههاي دنيا تحقيق ميشود و هر روز بر پيروان اين عقيده اضافه ميشود كه تحقيق در مورد سلول بدن ميتواند پاسخ خيلي از اسرار زيست شناسي ، از جمله اسرار سرطان باشد

سلول بدن انسان داراي سه قسمت اصلي مي باشد : هسته ،‌ سيتوپلاسم ، و پرده يا غشاء خارجي . هسته قسمت اجرائي سلول است و ساختار سلول را اداره ميكند يعني اين كنترل و اداره طوري است كه سلول ها فقط شبيه خود را توليد مي كنند – سلولهاي شش فقط سلول شش ، سلول كليه فقط سلول كليه را توليد مي نمايد .  هر هسته سلول بدن انسان تقريباً حاوي 46 كروموزم ميباشد به استثناي تخمك و اسپرماتوزوئيد كه داراي نصف اين تعداد كروموزم ميباشند . هر كروموزم حاوي ژن يا بذر وراثت مي باشد كه دانشمندان معتقد هستند هزار ها از اين ژنها در بدن انسان وجود دارد.  سيتوپلاسم ماده ژله مانندي است كه در آن هسته، يعني جزو مهم سلول شناور است. اين ماده تنفس سلولي ، رشد و دفع مواد زايد را كنترل مي كند . تمام سلول را غشاء بسيار نازكي احاطه كرده است كه عمل صافي ملكولي را انجام مي دهد . از ميان اين غشاء مواد غذائي مورد لزوم وارد سلول مي شود كه از طريق شبكه كانالهاي بسيار باريك توزيع می گردد ، و از ميان همين غشاء مواد زائد، دفع مي گردد. 

میتوکندری(mitochondria) ارگانلی است گرد یا میله‌ای که ابعاد آن 0.5 تا 1 میکرون می‌باشد و در درون سلول قرار دارد و به عنوان مرکز مولد انرژی سلول می‌باشد که قادر است انرژی شیمیایی نهفته در مواد آلی مختلف را به انرژی قابل استفاده سلول یعنی آدنوزین تری فسفات(ATP) تبدیل نماید. میتوکندری بوسیله دو غشای بیرون و درونی محصور شده که غشای بیرونی صاف ولی غشای درونی دارای چینهای تیغه مانند است. فضای بین دو غشا را "فضای بین غشایی" و فضای محدود شده بوسیله غشای درونی را "ماتریکس میتوکندری" می‌نامند که محتوی پروتئین ،DNA ، گرانولهای ریز و متراکمی مملو از ; کلسیم، منزیم ، فسفات و ساختمانهای ریبوزوم مانند می‌باشد.

                    
در بدن ما، ‌سلولهاي عصبي(شکل فوق)، سيستم مخابرات بدن را تشكيل مي دهند ، سلولهاي مخاطي، آستر و پوشش بدن مي باشند و بدن ما را می پوشانند، و سلولهاي بافت پيوندي، اعضاي بدن ما را بهم متصل می کنند.  

در مورد اعمال شگفت آور سلولهاي بدن انسان، يكي از پزشكان معروف گفته است:
ما با فعاليت هاي گوناگوني كه در يك شهر بزرگ انجام ميگيرد آشنا هستيم  اما تصور نميشود كه بدن ما به آرامي و بطور ممتد بتواند سلسله عمليات پيچيده تر و خارق العاده تر توليد ، ذخيره سازي ، تعميرات ، مخابرات ، حمل و نقل ، اعمال پليسي، رفتگري ، اداره امور ، توليد مواد غذائي ، تنظيم حرارت و غيره را انجام دهد . اين اعمال بسا شگفت آور تر و دقيق تر و منظم تر در بدن ما  انجام ميگيرد.   

. اَيْچ. تورپ (Thorpe)، مى‏گوید: ابتدايى‏ترين نوع سلول داراى «مكانيزمى» است كه به طور تصور ناپذيرى پيچيده‏تر از هرماشينى است كه تاكنون بشر در ذهن و نه در عمل، طراحى كرده است

امروزه ما مى‏دانيم كه سلول داراى نيروگاههايى است كه انرژى لازم خود را توليد مى‏كنند، داراى كارخانه‏هايى است كه آنزيمها و هورمونهاى مورد نياز حيات را مى‏سازند، داراى بانك اطلاعاتى است كه حاوى تمامى اطلاعات لازم درباره تمام فراورده‏هايى است كه بايد به وجود آيند، داراى سيستمها و خط لوله‏هاى پيچيده انتقالى است كه مواد و محصولات خام را از نقطه‏اى به نقطه‏اى ديگر حمل مى‏كنند، داراى آزمايشگاهها و تصفيه‏خانه‏هاى پيشرفته‏اى است كه مواد خام خارجى را به بخشهاى قابل استفاده تبديل مى‏كنند و داراى غشاى مخصوص سلولى است كه مواد ورودى و خروجى را تحت كنترل دارد

 هماهنگی عجیبی در تمام سلولهای بدن ما وجود دارد، وجود این همه نظم و هماهنگی در ذره ای به این کوچکی بسیار شگفت آور می باشد جالب است که بدانیم :  یکصد هزار سلول متوسط بدن ما بر روی نوک یک سوزن جا می شود